Mentale aspecten van sport en presteren

Mentale vaardigheden zijn belangrijk, maar presteren in de sport is vanzelfsprekend afhankelijk van veel meer factoren, waaronder de fysieke, technische en tactische vaardigheden van de sporter, maar ook toeval, pech en geluk. Interessant is dat de rol van mentale vaardigheden breed wordt erkend, maar de bereidheid om daarmee aan de slag te gaan is soms minder sterk aanwezig. Mogelijke reden hiervoor zijn:

  1. De ongrijpbaarheid van mentale factoren. Ze zitten onzichtbaar verstopt tussen de oren en zijn alleen indirect meetbaar, bijvoorbeeld via een vragenlijst.
  2. De verwevenheid van mentale factoren met onze persoonlijkheid. Evaluaties en oordelen over mentale factoren zijn daardoor ook evaluaties en oordelen over wie we zijn. Een oordeel over wie we zijn (bijvoorbeeld mentaal kwetsbaar) wordt veelal als bedreigender ervaren dan een oordeel over wat we doen of kunnen (bijvoorbeeld technisch weinig begaafd).
  3. De verwachting dat weten gelijk staat aan kunnen, en kunnen gelijk staat aan doen. Echter, net als bij een technische vaardigheid wordt een mentale vaardigheid niet beter als we niet doelgericht en onder deskundige begeleiding oefenen. Als we een technische vaardigheid niet oefenen, dan weten we dat we niet beter worden. Echter, wanneer het om een mentale vaardigheid gaat, hopen en verwachten veel atleten dat die vanzelf vooruitgaat (“gewoon beter concentreren”, “volgende keer meer ontspannen”, “niet meer denken aan verliezen”, etc.).
  4. De aanname dat mentale factoren vooral via een goede fysieke gesteldheid en goede resultaten positief worden beïnvloed; mentale aspecten zouden daarom geen speciale aandacht nodig hebben. Echter, het probleem is dat de fysieke conditie niet altijd optimaal is (terwijl er toch gepresteerd moet worden) of dat de resultaten tegenvallen. Hoe ga je daar mee om? Wat moet je doen om weer te gaan winnen? Mentale factoren zijn in zo’n situatie vaak doorslaggevend.

Nico W. Van Yperen is hoogleraar Sport & Performance Psychology aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en Sport Science & Innovation Groningen (SSIG). Op basis van zijn onderwijs en onderzoek is hij eind 2016 begonnen met SportScience.blog.

Met SportScience.blog wil hij laten zien dat mentale factoren alomtegenwoordig zijn in de wereld van sport en presteren, en minder mysterieus zijn dan vaak wordt gedacht. Natuurlijk zijn mentale factoren als motivatie, concentratie en commitment minder eenduidig vast te stellen dan uithoudingsvermogen, traptechniek en kracht. Maar mentale vaardigheden als doelen stellen, structuur aanbrengen, doorzetten en loslaten, een positief gevoel oproepen, keuzes maken, drijfveren aanspreken, etc. zijn concreet en trainbaar, net als technische en tactische vaardigheden. Mocht je geïnteresseerd zijn in specifieke aspecten van dit onderwerp, ga dan naar SportScience.blog, alwaar je een keuze kunt maken uit de verschillende columns die eerder verschenen zijn, maar waar je je ook kunt aanmelden als volger van de blog via LinkedIn, Instagram, Facebook of Twitter. Je krijgt dan automatisch bericht als er een nieuwe column verschijnt.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *